Ontdekken

Édouard Hannon (1853-1931) was een ingenieur die op drieëntwintigjarige leeftijd door de Solvay-groep werd aangenomen. Hij werd naar hun eerste buitelandse fabriek gestuurd in Dombasle, in de buitenwijken van Nancy (Lotharingen, Frankrijk). Hij werd beschouwd als een van de meest efficiënte geranten van de groep en door zijn gevoeligheid voor sociale kwesties stond hij kritisch tegenover hiërarchie binnen het bedrijf. In 1879 trouwde hij in Dombasle met Marie Debard (1857-1926), waarna hij in 1883 terugkeerde naar het hoofdkantoor van Solvay in Elsene. Daar hervormde hij de wereldproductie van de groep, wat hem de gelegenheid gaf om met zijn camera in de hand door Europa, Rusland en de Verenigde Staten te reizen. In 1907 benoemden Alfred en Ernest Solvay hem tot Chief Executive Officer. Hij was de enige persoon die deze functie bekleedde en geen familielid was.

Tegenwoordig wordt de naam Hannon vooral geassocieerd met het bedrijf en met fotografie. Edouard Hannon maakte als voorloper in België deel uit van het picturalisme en hij nam deel aan de oprichting van de Belgische Vereniging voor Fotografie, die zich inzette om het medium tot kunst te verheffen. In 1894 won hij zelfs de gouden medaille op de eerste Parijs-Club-tentoonstelling in Parijs. Als belangrijkste Belgische figuur van de beweging geeft zijn werk blijk van grote technische beheersing. Daarnaast werpt hij steeds een observatieve en sociologische blik op de onderwerpen die hij tijdens zijn reizen fotografeerde. Sociaal realisme en oude architectuur lijken zich te vermengen met industriële landschappen en sublimaties van de natuur.

Het Maison Hannon, opgevat als een besloten, dromerig, symbolistisch universum, was de synthese van Marie's voorliefde voor plantkunde en Édouards voorliefde voor poëzie, oudheid en technologie. De Parijse tentoonstelling van 1900 was een keerpunt voor het koppel, die er de Fransman Émile Gallé ontmoette, een meester van de art nouveau.

Enthousiast vroegen ze hun vriend Jules Brunfaut (1852-1942) zich te laten inspireren door de huizen van Victor Horta (persoonlijk huis, hotels Tassel en Wessinger), Ernest Blérot (persoonlijk huis, vernield) en Octave Van Rysselbeghe en Henry Van de Velde (hotel Otlet) om voor hun een unieke woonst te creëren. 

Ondanks zijn onbekendheid met deze nieuwe stijl, maakte Jules Brunfaut een meesterzet door zijn Beaux-Arts-stijl te combineren met de moderniteit van de art nouveau.  De serre, geheel van metaal, loopt letterlijk over in de straat en onderscheidt het huis van zijn omgeving. Bovendien plaatste de architect, die dit al in eerdere projecten deed, een bas-reliëf van beeldhouwer Victor Rousseau (1865-1954) op de gevel. Het werk dat op de hoek van de twee lanen werd geplaatst is een allegorie voor de tijd die bij zonsondergang stilstaat.

Dit werk is de symbolistische sleutel tot het begrijpen van de filosofie van het gehele interieur. De hele woonst werd volledig ingericht door Émile Gallé (kroonluchters en meubilair) en bevolkt door werken van James Ensor, Victor Rousseau of Émile Claus. De enorme fresco's van Paul Baudouin (1844-1931), een leerling van de Fransman Puvis de Chavannes, hangen als wandtapijten in het trappenhuis en de ontvangstruimte. Allegorieën over de volwassenheid van het paar worden afgebeeld in een antiek decorum, terwijl het marmer en de mozaïeken er doorheen het hele huis op inspelen. Kortom, het hele huis vormt een combinatie van de Belgische en de Franse smaken, de smaken van Edouard en Marie. In die zin kunnen we spreken van een werkelijk portrettenhuis.

Toen de dochter van het echtpaar Hannon in 1965 overleed, besloot de familie het pand te verkopen. Het Maison Hannon was toen onderhevig aan heel wat diefstal, schade en vernieling. In 1972 trok Marie Van Mulders-Brunfaut, dochter van Jules Brunfaut, aan de bel bij de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. Daardoor werd er in 1976 besloten de gevels en het dak te klasseren om de bouw van een flatgebouw te voorkomen. 

Ondertussen was de art nouveau opnieuw in de aandacht gekomen en werd het gebouw bij talrijke gelegenheden bezocht. De vervallen staat kreeg heel wat aandacht in de pers en in 1979 kocht de gemeente Sint-Gillis het pand, met de bedoeling het gebouw te behouden.

In 1983 werd ook het interieur geklasseerd en werd een uitgebreide renovatiecampagne ondernomen na de ontdekking van droogrot. Het doel: redden wat behouden kon worden en tegelijkertijd de plaats moderniseren om er de Contretype-galerie te installeren. De “Espace Photographique Contretype” werd op 21 september 1988 ingehuldigd door Charles Picqué. Onder impuls van de directeur van Contretype, Jean-Louis Godefroid, organiseert de galerie talrijke tentoonstellingen en zet zich actief in voor de promotie van het gebouw en het werk van Edouard Hannon. Helaas werd de plek in 2014 verlaten zonder nieuwe invulling. Er werd dan een nieuwe restauratiecampagne ondernomen door de gemeente Sint-Gillis en het bureau Origin, die vooral trachtte het zwaar aangetaste fresco in de trappenhal te redden samen met het herstellen van de serre en verschillende ramen en mozaïken. In 2019 werd het iniattief door de gemeente en het gewest verder gezet door de oprichting van de vzw Maison Hannon. Het museum opende op 31 mei 2023.